ҚҚҚ: Қазақстандықтардың инвестициялауға деген ықыласы артып келеді

Фото: © Depositphotos.com

Олардың мәліметінше, былтыр KASE индексі 29%-ға, AIXQI индексі 30%-ға дейін өскен.

Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының (ҚҚҚ) талдау орталығы ұсынған кезекті шолуда 2023 жылдың қорытындысы бойынша еліміздің қор нарығында қалыптасқан көрсеткіштер сарапқа салынған.

ҚҚҚ сарапшыларының айтуынша, былтыр жергілікті «көгілдір фишкалар» екі таңбалы өсімді көрсеткен, бірақ бұл қатарда KEGOK акциялары (-8%) жоқ. Электр желілерін басқарушы елміздегі бас компания көрсеткіштерінің бұлайша төмендеуін, сарапшылар, SPO (Secondary Public Offering) қатысушылары күткен нәтижелер мен үміттің шектен тыс жоғары болуымен түсіндіреді.

Қазақстандықтар ақшасын жинақтауға мән бере бастаған

2023 жылы Қазақстан халқының қаржылық сауаттылық индексі 40,5%-ды құрады. С... →

Ал «көгілдір фишкалар» құнының өсуіне қатысты, олар, бұл жағдай базалық мөлшерлемені төмендету кезеңі қарсаңында және корпоративтік пайда мен дивиденттер төлемі ұлғайып, тауар және шикізат нарықтарында жоғары бағалар қалыптасқан тұста орын алды деп көрсетеді.

Сарапшылар, 2023 жылы бөлшек инвесторлар базасы ұлғая түсті деп отыр, бұған банктер тарапынан өздерінің клиенттік базасын кеңейтуге белсене кірісуі және бірқатар компаниялардың өз портфельдерін қазақстандық юрисдикцияға ауыстырып, АХҚО-да редомициляция және листинг өткізгені ықпал етсе керек (Ozon, Polymetal, Fix Price, Окей Group, Dodo Pizza).

«Нәтижесінде еліміздегі бөлшек инвестшоттардың жалпы саны (1,7 млн омнибус шоттарын есепке алмағанда) 2,2 миллионнан асты, оның 70%-ы АІХ Орталық депозитариіне тиесілі (AIX CSD)», - деп көрсетеді ҚҚҚ сарапшылары өз шолуында.

Сондай-ақ, 2023 жылдың қорытындысы бойынша инвесткомпаниялар басқаруындағы активтердің жалпы көрсеткіші 263 млрд теңгеге (30,6%-ға) өсіп, 1,1 трлн теңгені құраған. Бұған қор нарығының қалыпқа келуі және қазақстандықтардың инвестициялауға деген зор ықыласы септік еткен. Сарапшылар, бұл көрсеткіштің өсу әлеуеті елеулі деп қосады: әзірше активтер жалпы ішкі өнімнің тек 1,1%-ын ғана құрайды.

ҚҚҚ: ақпанда 1 АҚШ доллары 457,4 теңге төңірегінде қалыптасуы мүмкін

19 қаңтар, жұма күні Ұлттық банк базалық мөлшерлеме туралы кезекті шешімін ... →

Айтпақшы, былтырғы жылдың соңында, яғни базалық мөлшерлемені төмендету кезеңі қарсаңында шетелдік инвесторлар ҚР Ұлттық Банкі ноталарынан түгел дерлік шығып кеткен болатын. ҚҚҚ сарапшыларының дерегінше, сол тұста салымдар 10 есеге жуық, атап айтқанда 10 млрд теңгеге дейін құлап түсті. Дегенмен, 2024 жылдың басында «кері динамика» байқалуда, деп отыр сарапшылар: ноталарға салынған инвестициялар 40 млрд теңгеге дейін, ал қаржы министрлігінің облигацияларына бағытталған салымдар 87 млрд теңгеге дейін өскен. Бұған, сірә, Федералдық резервтің мөлшерлемелерді төмендетуді көздейтін ұстанымы ықпал етсе керек.

Базалық мөлшерлемені төмендету кезеңі (биылғы тамыз) жария етілгенде, мемлекеттік бағалы қағаздардың қысқа мерзімге негізделген кірістілігі 50–190 тармаққа дейін, ұзақ мерзім бойынша – 30–60 тармаққа дейін құлап түсті, деп көрсетеді ҚҚҚ сарапшылары өз шолуында. Олардың пайымынша, қысқа мерзімге негізделген құлдырау әрі қарай жалғасуы мүмкін, өз кезегінде бұл оның қалыпты деңгейге қарай ығысып, түзелуіне ықпал етуі тиіс.

«Қаржы нарығындағы қатаң шарттарға қарамастан, бастапқы нарықта орналастырылған мемлекеттік бағалы қағаздар (+2%) мен корпоративтік облигациялардың (+26%) ауқымы 2023 жылды өсіммен аяқтады», - деп қосады ҚҚҚ сарапшылары. Бұл, біріншіден, бюджет тапшылығын қаржыландыру үшін тиімді, екіншіден, өсім көрсеткіші квазимемлекеттік сектордың, микроқаржы ұйымдары мен екінші деңгейдегі банктердің жекелеген өкілдерінің нарық ішіндегі жоғары белсенділігі аясында орын алды, деп түсіндіреді олар.

2023 жыл қорытындысы: қазақстандықтар инфляция мен аз табыстан қорқады

Азаматтардың үштен екісі ауқымды және шешуші өзгерістерді күтіп жүр →

Шолу соңында ҚҚҚ сарапшылары, еліміздің қор нарығы бүгінде экономика субъектілерінің бірқатарының капитал тартудағы қажеттіліктерін орындауға, тағы бірін – тиімді етіп орналастыруға дайын екенін алға тартып, өз дамуында отандық қор нарығы «сапалы жаңа деңгейге көтерілгенін» баса айтады.

Олар, сондай-ақ, 2023 жылы жергілікті инвесторлар отандық қор нарығында да, шетелдік биржалардың біразында да өз инвестициясынан екі таңбалы кіріс алуы мүмкін еді, деп көрсетеді. Сарапшылардың айтуынша, мұндай жағдайда салық салудың әділ жолын (салық салу базасы – барлық пайдалы және тиімсіз мәмілелер) жылдамдатып енгізуді қамтамасыз еткен өте маңызды, бұл ел азаматтарын өз кірісін декларациялап, өздерінің салық юрисдикциясында есепшот ашуға және пассивті табыс табуға ынталандыра түспек.

ҚҚҚ сарапшыларының пікірінше, қор нарығының тартымдылығын әрі қарай арттыруға, әділ салық салумен қатар, қор нарығындағы кәсіби ойыншыларды реттеу жолдарын либерализациялау және индекстік қорларды дамытып, танымал ету сынды шаралар да септік етуі ықтимал.