Қостанайда егін өңдейтін бірнеше зауыт іске қосылады. Өнімдер қайда кетеді?

Қазақстандық оқушылар робототехникадан халықаралық чемпионатта рекорд орнатты

Қостанайда толық циклді бұршақ дақылдарын өңдейтін зауыттың құрылысы аяқталды. Оны «Кайдзен» ЖШС сатады. Сонымен қатар, бұршақ дақылдарын өңдейтін тағы бір осындай зауыт – «АС Агро» ЖШС салу жоспарлануда. Сондай-ақ «Қостанай астық өнеркәсібі» ЖШС-нің астықты терең өңдеу зауытын салу жоспарлануда. 2024 жылы астық өңдейтін ірі кәсіпорын салу жоспарлануда. Ауыл шаруашылығы басқармасы Қостанай облысында осы саладағы «серпіліс» қалай жүзеге асып жатқаны туралы айтып берді, деп хабарлайды ҚХА ақпараттық агенттігі.

«Мемлекет басшысы өз Жолдауында ауыл шаруашылығы саласында нақты серпіліс қажет екенін атап өтті. Үш жылдың ішінде аграрлық сектордағы өңделген өнімдердің үлесін 70 пайызға жеткізу мақсаты тұр. Өңірде өсірілген ауыл шаруашылығы өнімдерін шикізат ретінде пайдалана отырып, осы процесті ұйымдастыра алатын инвесторларды тарту жұмыстарын жалғастырудамыз», - деді облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Ибрагим Бекмұхамедов.

Оның айтуынша, 2023 жылы «Кайдзен» ЖШС-нің құны 4 млрд теңге болатын бұршақ өңдеу зауытының құрылысы аяқталды. Оның пайдалануға берілуімен өңірде мәдени бұршақты толық өңдеу мәселесі шешімін таппақ. Өндірілген өнім Түркия мен Ауғанстанға экспортталады.

Айта кетерлігі, мұндай ірі толық циклді өндіріс орындары облыста көптен бері салынбаған. Шамасы, сондықтан бұл зауыт өте сенсациялық және танымал жоба. Скептиктер өндірілген өнімдердің бәсекеге қабілетсіз болатынын және Түркия нарығына шығудың қиын болатынын алға тартады.

«2023 жылы Қазақстан астықтың жалпы өнімін алды. Бірақ оны қоятын жер жоқ. Қазір Қостанайда дәнді бұршақ дақылдарын өңдейтін жаңа зауыт іске қосылып жатыр. Ол Челябі облысында «жолдың қиылысында» орналасқан Увелка сияқты компаниялармен бәсекеге түсе ала ма? Және басқа да кәсіпорындар. Өндірілген өнім қайда кетеді? Біздің бұршақ дақылдарының негізгі тұтынушысы – Түркия. Онда жасымық, бұршақ, ноқат сұранысқа ие. Бірақ біз олардың нарығына шыға аламыз ба, осының бәрі оларға керек пе, біз оларды қамтамасыз ете аламыз ба?», - деді ауыл шаруашылығы саласының өкілі.

Хабарланғандай, Кайдзен зауытының құрылысына инвестор халықаралық түрік холдингі Arbel болды. Қаңтар айының соңында зауыт басшылары кәсіпорынның жұмысын енді ғана бастағанын, ал өнім – сплит бұршақ Ауғанстанға экспортталғанын мәлімдеді. Болашақта компания Оңтүстік және Шығыс Азия мен Африка елдерінің нарығын ашуды көздеп отыр. Мәселе басқаша болып шықты – өңірлерде өндірілетін шикізат көлемі өндірістік сұранысты қанағаттандырмайды. Сондықтан серіктестік диқандарды бұршақ дақылдарын өсіруге ынталандыруды көздеп отыр. Бұл ақпарат 2024 жылдың қаңтарында берілген.

Қалай болғанда да, Қостанай облысында тағы бір осындай жобаны салу жоспарлануда – қуаттылығы жылына 100 мың тоннаға дейін өнім беретін 24 миллиард теңге тұратын «АС Агро» ЖШС толық циклді бұршақ дақылдарын өңдеу зауытын салу. Жобаны жүзеге асыру облыс тұрғындарын дәнді дақылдармен қамтамасыз етуге, сондай-ақ экспорттық әлеуетті арттыруға мүмкіндік береді, деп хабарлады ауыл шаруашылығы басқармасынан.

Сондай-ақ «Қостанай астық өнеркәсібі» ЖШС-нің өндірістік қуаттылығы жылына 415 мың тонна, құны 50 млрд теңге болатын астықты терең өңдеу зауытын салу жоспарлануда.

Ал, ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының айтуынша, 2024 жылы «Аруана-2010» ЖШС-нің құны 3 миллиард теңгені құрайтын диірмен кешенін салу жобасын жүзеге асыру жоспарлануда. Жобаның қуаттылығы – жылына 85 мың тонна дайын өнім.

Сондай-ақ майлы дақылдарды өңдеу бойынша екі жобаны іске қосу жоспарлануда. Бірінші жобаның бастамашысы «Промбаза-7» ЖШС өсімдік майын құюдың жаңа желісін орнатуды жоспарлап отыр, жобаның құны 300 миллион теңге, жылдық қуаттылығы 16 мың тонна. Екінші жоба – «Агро Лига» ЖШС қуаттылығы жылына 6,7 мың тонна күнбағыс майын өндіретін май зауытының құрылысы жобасын іске асыруды аяқтауда, инвестиция көлемі 404 млн. Бұл жобаларды жүзеге асыру отандық өндірісті арттыруға, жаңа жұмыс орындарын ашуға, бюджетке түсетін салық түсімдерін және ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын арттыруға мүмкіндік береді.

Жалпы, 2024 жылы Қостанай облысында ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу бойынша жалпы сомасы 11 млрд теңгеге 7 жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.

Ресми мәлімет бойынша, облыста 200-ге жуық өңдеуші кәсіпорын тамақ өнеркәсібі өнімдерін шығарады. Өнімнің 9 түрі бойынша ішкі тұтынудағы отандық өндірілген өнімнің үлесі 100 пайызды құрайды – ұн, нан, макарон өнімдері, сиыр еті, сүт, жұмыртқа, құс еті, күнбағыс майы, картоп. Қалған 7 азық-түлік тауарлары бойынша қамтамасыз етілу 50% - қарақұмық, пияз, сәбіз, қырыққабат, сары май, сүзбе, айран. Облыста қант, күріш, тұз өндірілмейді.

Облыс ұн өндіруден – 37%, макарон өнімдерін өндіруден – 14% және жарма өндіруден – 13% – республикада бірінші орында.

2023 жылдың қорытындысы бойынша облыстағы астықты өңдеу үлесі 46%, майлы дақылдар – 26% құрады.