Дәрігер немесе ЭЕМ операторы? Дәрігерлерді компьютерден қалай ажыратуға болады

ФОТО: Depositphotos.com/AndreyPopov

2010 жылдан бастап отандық денсаулық сақтау саласына цифрлық шешімдер белсенді түрде енгізілуде. 2013 жылға қарай қалыптасқан жалпы мемлекеттік күн тәртібі электрондық денсаулық сақтауды дамытудың 2013-2020 жылдарға арналған тұжырымдамасы түрінде бекітілді. Содан бері тұжырымдама бірнеше мәрте ескіріп үлгерді.

Алайда, бұл орталық ақпараттық жүйелерді (көбінесе төлем функцияларын атқаратын) және медициналық ақпараттық жүйелерді (МАЖ) жеке медициналық ұйымдар деңгейінде кеңінен орналастыруға кедергі болмады (бірақ әрдайым сәтті бола бермеді). Ресми деректер бойынша (2019 жылғы 3 желтоқсандағы ҚР ДСМ алқасы) ТМККК жеке медициналық қызмет көрсетушілерінің арасында ғана МАЖ енгізгендердің үлесі 80% - ды құрады. Жалпы, МАЖ деңгейі, қазір 100%-дық белгіге жақындады.

IT-шешімдерді енгізудің негізгі мақсаты процестерді автоматтандыру арқылы медицина қызметкерлерінің еңбек өнімділігін арттыру болып табылады. Өкінішке орай, емдеу-диагностикалық міндеттерді тікелей орындайтын медицина қызметкерлеріне әкімшілік жүктеме тек арта түсті.

Медициналық цифрландырудың кері әсері

Бейресми статистикаға сәйкес, әлеуметтік желілердегі әртүрлі IT-өнімдерін техникалық және сервистік қолдау бөлімдеріне келіп түскен өтініштердің 70%-ы нақты қателерді көрсетеді, сондықтан кері сипатқа ие және функционалдың медицина қызметкерлерінің қажеттіліктеріне сәйкес келмейтінін көрсетеді. Өтініштердің қалған 30%-ы жалпы сипаттағы немесе FAQ-қа қатысты сұраулар ретінде жіктелуі мүмкін.

Ыңғайсыз функционалдың, қателіктердің және әртүрлі АЖ-ға енгізуді қайталаудың бағамы қандай?

Медицина қызметкерлері арасында жүргізілген сауалнама дәрігердің науқасты тексерудің стандартты уақытынан басқа, компьютермен байланысына орташа есеппен тағы 8 минут кететінін анықтады. Респонденттердің 70%-дан астамы сағатына 4 пациенттің жүктемесі кезінде медициналық-әлеуметтік деректерді енгізу үшін бір пациентті қабылдау процесінде кемінде бес түрлі IT-платформаларды пайдалануға тура келеді деп жауап берді. Сонымен қатар жалпы практика дәрігерлерінің (ЖПД) 40%-ы қағазға қосымша жазба жүргізеді.

Қазақстанға денсаулық саласындағы жаңа мемлекеттік менеджерлері қажет

Шектелген тосқауыл шеңберінде ғана ойлау емес, жылдам ойлау →

ЖПД клиникалық-диагностикалық қызмет көрсету уақытының нормативіне сүйене отырып, істің сипатталған жағдайын дәрігердің ТҚК-іне көрсететін әсері ретінде бағалауға болады. Орташа алғанда, ЖПД жұмыс аптасы 5 күнді құрайды, аптасына 36 сағат. Өндіріс күнтізбесі бойынша бұл 246 жұмыс күніне немесе жылына 1770 сағатқа тең. Сағатына 4 қабылдау жасайды деген нормада 1 жұмыс күні ішінде 28,8 қабылдау жүргізу қажет. Іс жүзінде, IT-интерфейстермен байланысқа орташа есеппен 8 минут жұмсалатынын ескере отырып, еңбек өнімділігі сағатына 2,6 қабылдауды құрайды, бұл күніне 18,7 қабылдауға тең. Осылайша, медицина қызметкерінің еңбек ТҚК-і 65% - ды құрайды, ал пациенттерге қатысты жылына 2 479 қабылдау жасалмай жатыр.

Әрине, пациенттерді қабылдаудан басқа, ЖПД басқа әрекеттерді де орындайды, бірақ тіпті бағалау деректері медицина қызметкерлерінің нәтижесіз уақытын олардың негізгі қызметінің тиімділігіне қатты әсер ететінін көрсетеді. Айта кетейік, медицина қызметкерлері қызметінің хронометражына, оның ішінде еңбек стандарттарын тексеру және медициналық қызметтерге тарифтерді қалыптастыру үшін кіріс параметрлерін қайта қарауға ерекше назар аудару қажет.

Әрі қарай, жұмыс орнындағы тиімділіктің төмендеуі тұтастай алғанда денсаулық сақтау жүйесінің өнімділігі мен экономикалық тиімділігінің төмендеуіне әкеледі. Бекітілген мемлекеттік тарификатор (1326 теңге) бойынша қызмет құнын ескере отырсақ, электрондық деректерді енгізуге бір ғана дәрігердің жұмыс уақытының шығыны жылына 3 млн теңгеден астам шығынға тең.

Сандық реестрді құру – шешім болуы мүмкін

Сипатталған мәселелерді шешу жүйелі және кезеңді тәсілді қажет етеді. Келесі шаралар ұсынылады.

ҚР ДСМ клиникалық АЖ-ға қойылатын халықаралық нормалар негізінде стандарттарды, технологиялық ерекшеліктерді және әртүрлі ақпараттық жүйелердің сипаттамаларын әзірлеу жөніндегі жұмыстарды үйлестіруді күшейтуі тиіс. Ол үшін мерзімді тексеріс жүргізіп отыру керек және АЖ-мен ел өңірлерінің жасақталу картасын жасау қажет.

COVID-19: туризмге салынған тұсау

Дүние жүзін әбден әбігерге салған COVID-19 кез келген мемлекеттің экономик... →

Бұл тікелей пайдаланушылар - медицина қызметкерлерінің IT–өнімдеріне нақты қателері, ұсыныстары, ескертулері көрсетілетін цифрлық реестрді құруға мүмкіндік береді. Ашықтық және ашықтық қағидаттарын қолдану денсаулық сақтау басқармаларының (ДСБ) және ҚР ДСМ ресми сайттарында осындай реестрдің мазмұнын көрсетуді талап етеді. Бұл осы бағыттағы барлық белсенділікті WhatsApp-тағы және IT-компанияның басқа да техникалық қолдау топтарындағы қарым-қатынас деңгейінен бір жалпыға қолжетімді және өлшенетін цифрлық терезеге ауыстыруға мүмкіндік береді.

Мәселеге тиісті көзқарас болған кезде болашақта денсаулық сақтауда пайдаланылатын өнімдерге қателер мен шағымдар тізілімі түрінде осы терезенің пайда болуы пайдаланушының бизнеске міндеттерін одан әрі жинаумен, іріктеумен, міндетті беру нәтижесінде талдау және апробациялау орталығының функцияларын орындайтын болады. Осылайша, IT-шешімдерді жеткізушілердің мүдделері де ескерілетін болады.

Қателерді түзету бойынша жұмыстарды жинауды, сүзуді, талдауды және орындалуын бақылауды әр өңірдің ДСБ ішінде құрылған цифрландыру бөлімдеріне жүктеу ұсынылады.

Нұртуған Мұхамедәлиев, денсаулық сақтау саласындағы IT-шешімдер жөніндегі маман