Қытай, Оңтүстік Корея және Түркия қазақстандық өнім импортын айтарлықтай арттырды

ҚР ҰЭМ-нің өзекті деректеріне сәйкес, ағымдағы жылдың алғашқы төрт айының қорытындысы бойынша еліміздің сыртқы сауда айналымы $28,7 млрд құрады, бұл 2018 жылдың қаңтар-сәуір айымен салыстырғанда 0,1% - ға төмен. Атап айтқанда, тауарлар экспорты $18,5 млрд (-1,2%), импорт – $10,2 млрд (+2,0%) құрады. Осылайша, сыртқы сауда балансының оң сальдосы $8,3 млрд (-4,9%) құрады, дейді ҚҚҚ.

Қазақстандық экспорттың негізгі тауар номенклатурасының ішінде абсолюттік мәнде негізгі төмендеу мұнайға тиесілі. Естеріңізге сала кетейік, Қашаған кен орнындағы жөндеу жұмыстарына байланысты мұнай өндіру наурыз айында 74 мың т/б және сәуір айында (ОПЕК) 230 мың т/б қысқарды. Алайда, техникалық жұмыстар жоспарланған мерзімнен 10 күнге бұрын аяқталды және кен орнындағы жұмыс 19 мамырда қайта басталды. Өткен аптада белгілі болғандай, жөндеу жұмыстарынан кейін Қашағандағы тәулік сайынғы өндіру рекордтық 400 мың т/б жетті, ал жөндеуге дейін өндіру 330-340 т/б жетті.Осыған байланысты, ағымдағы жылдың екінші жартысына жоспарланған Теңіздегі (42 күн) және Қарашығанақтағы (28 күн) жөндеу жұмыстары басталғанға дейін мұнай өндіру өсетінін күту қисынды. Дегенмен, жоғарыда көрсетілген жағдайда қазақстандық экспорт құрылымындағы мұнай үлесі жыл басына 59,5% - дан 56,7% - ға дейін төмендеді, бұл ішінара газ экспортынан (5,0% - ға дейін), бейорганикалық химия өнімдерімен (3,5%), сондай-ақ кейбір басқа тауарлармен түсімдердің ұлғаюымен өтелді.

1-кесте. Негізгі экспорттық тауарлар:

Экспорттың негізгі үлесі Еуропа елдеріне тиесілі – $8,9 млрд, бұл барлық экспортталатын өнімдердің үлес салмағының 48,1% - ын құрайды. Одан әрі Азия елдері – $6,0 млрд (32,2%), ТМД елдері – $3,2 млрд (17,3%), Америка елдері – $0,3 млрд (1,8%), басқалары – $0,1 млрд (0,6%). Елдер бөлінісінде есепті кезеңде қазақстандық өнімнің негізгі сатып алушылары Италия – республиканың барлық экспортының 16,1% (үлесі 3,8% – ға төмендеді), Қытай - 14,4% (+4,3%), Ресей-9,0% (-0,1%) болды.

2-кесте. Қазақстандық өнімнің негізгі сатып алушылары:

Өз кезегінде, тауарлар импортында негізгі Топ-10 атауы арасында негізгі өсім жеңіл автомобильдерге, дәрі-дәрмектер мен автобөлшектерге тиесілі. Сонымен қатар, абсолюттік мәнде РФ-нан бензин әкелуге тыйым салу аясында орын алған мұнай мен мұнай өнімдерінің импорты бойынша ең төмендеу байқалады. Сонымен қатар, елдер бойынша бұл топта Ресей көшбасшы болып табылады. Импортталатын өнімдердің сомасы $3,9 млрд немесе барлық импортталатын өнімдердің үлес салмағының 39,5% – ын құрады (өзгерген жоқ), одан әрі Қытай – 16,3% (+0,6%) және АҚШ-4,4% (-0,6%).

3-кесте. Негізгі импорттық тауарлар, 1Q19: